‘Groningers laten zich helemaal niet gek maken door pseudowetenschap over bevingen’

10-10-2015 14:37

Een groot artikel op ThePostOnline over aardbevingen in Groningen. Sam Gerrits, wetenschappelijk journalist, trekt vergelijkingen met aardbevingen elders en komt tot de conclusie dat Groningers zich een beetje aanstellen en vooral elkaar gek maken met pseudowetenschap.

Aandacht voor de bevingen is altijd prima. Nuance is goed. Vergelijken en de blik breder trekken is ook geen enkel probleem. Dat is wat auteur Sam Gerrits poogt in zijn relaas over Groningen. Maar helaas slaat de schrijver een paar wezenlijke elementen over in de vergelijkingen, waardoor het stukje zogenaamde wetenschappelijke proza (dat vooral is gestoeld op wetenschap van de NAM) de kern, waar het om draait, volledig mist.

Kakofonie van pseudowetenschap

Het artikel op ThePostOnline heet: ‘Kakofonie van pseudowetenschap doet Groningen beven’- ‘Groningen staat niet op instorten: magnitudes zijn geen vrijblijvende gevoelstermen’. Aanleiding voor het schrijven is de recente, voor Groningse begrippen, vrij hevige beving van 3.2 bij Hellum.

In landelijke media wordt gerept over een zware aardbeving. Dat schiet de auteur in het verkeerde keelgat. Want volgens hem zijn de bevingen naar internationale maatstaven slechts lichte trillingen. Hij vergelijkt om die mening te staven Groningse bevingen met Italiaanse, Chileense en Japanse aardbevingen aan de hand van de Richter-meetlat.

Conclusie: Groningen moet niet zo janken

Conclusie: in het buitenland is het veel erger. In Groningen valt het wel mee. De provincie staat niet op instorten (ondanks dat steeds meer panden worden gesloten vanwege veiligheid en instortingsgevaar door bevingen). Groningers maken elkaar gek met pseudowetenschap. Met ingelezen hobbyisten die verkeerde conclusies trekken uit de aanwezige data en daarmee een onterecht angstbeeld creëren.

Daarbij schroomt de schrijver niet om het op de man te spelen. Zo komt Kor Dwarshuis, een uitstekend ingelezen journalist en maker van goede animaties, er zeer slecht van af. Dat mag allemaal. Maar als je een goede vergelijking wilt maken moet je niet kijken naar de schaal van Richter, maar naar de Peak Ground Acceleration (PGA). Richter geeft de kracht van de beving in de kern aan. Maar de energie die loskomt aan het aardoppervlak wordt gemeten in PGA. De term PGA komt echter geen één keer voor in het artikel van ThePostOnline.

Belangrijke missers in stuk: PGA en bebouwing

De schrijver heeft absoluut gelijk dat de aardbevingen in Groningen qua Richter minder heftig zijn dan bevingen rondom bekende breuklijnen in het buitenland. Maar hij vergeet te melden dat natuurlijke bevingen plaatsvinden op minimaal twaalf kilometer diepte. De geïnduceerde bevingen in Groningen gebeuren op drie kilometer diepte.

Het verschil aan het oppervlakte is daardoor enorm. Een beving van 4,1 op de schaal van Richter heeft in Groningen een veel hogere PGA-waarde dan dezelfde beving in Italië, Nieuw Zeeland of Japan. En is dus schadelijker voor infrastructuur en bebouwing. Daarbij komt ook nog eens dat men in al die landen op breuklijnen al heel lang rekening houdt met aardbevingen.

Nederland voldoet niet aan Europese norm

Dat doet Nederland niet. Sterker: overal in Europa is Eurocode 8 van kracht voor bevingsgebieden. Dat is de bouwrichtlijn waaraan bebouwing moet voldoen zodat panden bevingen overleven. Het enige land in Europa waar de richtlijn niet geldt is Nederland. Terwijl Europese wetenschappers, gelieerd aan de code, juist van mening zijn dat als het ergens zou moeten gelden, het wel in Groningen is. Want daar verwachten ze de meeste seismologische activiteit de komende jaren.

Maar geen enkel pand voldoet aan Eurocode 8. Er is bij bouwen nooit rekening gehouden met bevingen. Niet met zware, niet met lichte. Omdat de NAM en Staat altijd zeiden: “Het valt wel mee. Er komen geen bevingen zwaarder dan 2,5 of zo.” Het enige gebouw dat straks voldoet aan de eisen voor aardbevingen is het Groninger Forum. Voor de rest is elk pand van Delfzijl tot en met Stad, van Zoutkamp tot en met Veendam niet gebouwd op aardbevingen.

Chileen woedend over artikel ThePostOnline

Tot slot wijst de auteur van het verguisde stuk op ThePostOnline naar de laatste beving in Chili. Die was vrij pittig, maar qua schade en ellende valt het volgens de schrijver allemaal wel mee. Inwoners van Chili denken daar anders over.

Een oud-Groninger die in het Chileense bevingsgebied woont daarover: “Als deze man durft te verkondigen dat de gevolgen hier aan de oppervlakte meevallen dan zwamt hij of klets uit zijn nek. Dat er minder slachtoffers vielen dan de vorige keer kwam omdat de verwachte tsunami uitbleef. Maar er is behoorlijk wat infrastructuur gesneuveld.”

Lekker Groningen bashen

Het grote verschil zit volgens de Chileen dan ook niet in de aardbevingen, maar in de wijze hoe de overheden ermee omgaan. “Wij bouwen hier op aardbevingen. De overheid is hier open en transparant over de data en bevindingen en gaat voortvarend ter werk met massale verstevingsprojecten. Van dit alles is in Groningen geen sprake.”

Kortom: een makkelijk scorend stukje proza van ThePostOnline. Helaas mist het stuk vitale onderdelen in vergelijkingen met buitenlandse aardbevingen. Als je vergeet de PGA-waarden en het verschil in bebouwing mee te nemen, blijft er weinig wetenschappelijks over en komt het neer op Groningers bashen. Pseudojournalistiek over de rug van een regio die al zoveel te verduren heeft.

Bij deze dan ook een uitnodiging van Sikkom voor Sam Gerrits van ThePostOnline. Kom een keer langs. Koffie is voor ons. Gaan we samen op pad in het gebied, spreken we met de mensen en met wetenschappers.

Dit artikel verscheen eerder op Sikkom.